หลายๆ คนอาจจะรู้จักกีฬาปีนหน้าผามาเป็นระยะเวลาหนึ่ง ในขณะเดียวกันอีกหลายคนก็เพิ่งได้มีโอกาสทำความรู้จักและสัมผัสกับกิจกรรมนี้ไม่นานนัก การปีนหน้าผาต้องใช้อุปกรณ์ในการปีนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นรองเท้าปีน ชอล์ค ฮาเนส Belay Device ซึ่งจะแตกต่างกันไปตามประเภทการปีน
หากคุณไปที่ยิมปีนหน้าผาคุณอาจจะเลือกเช่าอุปกรณ์เพื่อความสะดวก แต่ทราบไหมคะว่าการมีรองเท้าปีนหน้าผาสักคู่เป็นของตัวเองนั้น นอกจากเรื่องความสะอาดที่ไม่ต้องใช้รองเท้าเช่าร่วมกับคนอื่นแล้ว รองเท้าปีนหน้าผาที่มีรูปทรงเหมาะกับเท้า ขนาดที่เหมาะสม และเหมาะกับสไตล์การปีนของคุณ ยังช่วยให้คุณปีนหน้าผาได้มีประสิทธิภาพมากขึ้นและสนุกไปกับการปีนได้มากกว่าเดิม
แต่รองเท้าที่มีอยู่ในตลาดนั้นมีมากมายหลายยี่ห้อและรูปแบบ จนบางท่านอาจจะไม่ทราบว่าจะเริ่มต้นจากตรงไหน เราจึงอยากพาทุกท่านไปรู้จักกับหลักการเบื้องต้น ในการเลือกรองเท้าปีนหน้าผา เพื่อช่วยเป็นตัวเลือกในการตัดสินใจซื้อรองเท้าปีนหน้าผากันค่ะ
ปัจจัยที่ควรพิจารณาเมื่อเลือกซื้อรองเท้าปีน
ขนาดและรูปเท้า
สิ่งแรกที่คุณควรคิดถึงในการเลือกรองเท้าปีนหน้าผาสักคู่หนึ่งคือความพอดี คุณควรจะเลือกรองเท้าที่พอดีมากที่สุด คล้ายกับว่าเป็นผิวหนังอีกชั้นหนึ่งของเท้าคุณไปเลย ซึ่งการเลือกรองเท้าปีนหน้าผาที่พอดีนั้นอาจจะรวมไปถึงรูปทรง ความกว้างของหน้าเท้า ขนาดเท้า โดยเมื่อสวมใส่แล้วจะไม่บีบรัดจนเกินไปหรือมีพื้นที่ว่างเหลืออยู่ระหว่างเท้ากับรองเท้า รองเท้าที่ขนาดเหมาะสมจะช่วยให้คุณใช้งานได้ประสิทธิภาพสูงสุด เนื่องจากการทำงานของรองเท้าปีนหน้าผานั้นอาศัยแรงเสียดทานระหว่างส่วนปลายที่เป็นยางของรองเท้ากับหน้าผา รองเท้าที่พอดีจะช่วยให้คุณออกแรงกด ลงน้ำหนักได้มั่นคงและแม่นยำ และสามารถรับความรู้สึกจากปลายเท้าได้ดี ดูได้ง่ายๆ หากรองเท้าปีนหน้าผาใหญ่เกินไปเมื่อรองเท้าด้านบนหลวมไม่กระชับ หรือหากนิ้วโป้งของคุณงอมากเกินไปและเจ็บ ก็เป็นไปได้ว่ารองเท้าปีนหน้าผาคู่นี้อาจจะเล็กเกินไป
การใช้งาน
รองเท้าปีนหน้าผามักถูกออกแบบมาให้เหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นลักษณะของหน้าผาหรือระยะเวลาในการปีน คุณอาจจะต้องพิจารณาถึงประเภทของหน้าผา หากคุณชอบปีนหน้าผาจริงอาจจะเลือกรองเท้าที่ทนทาน หรือพื้นรองเท้าที่หนาเพื่อช่วยซัพพอร์ทเท้ามากขึ้น ความชันของหน้าผา ไม่ว่าจะเป็น Slab, Vertical หรือ overhang ความโค้งของรองเท้าและความแข็งของพื้นรองเท้าต่างก็ช่วยซัพพอร์ตเทคนิคการปีนที่แตกต่างกันออกไป หากคุณใส่รองเท้าปีนเป็นระยะเวลานานในแต่ละครั้งอาจจะเลือกรองเท้าที่พื้นแข็งและโค้งน้อยลงมาเพื่อลดความเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อจากการเกร็งเพื้อออกแรงกด
ประสบการณ์การปีน
หากคุณเพิ่งเริ่มปีนหน้าผา ควรเริ่มจากรองเท้าที่สวมใส่แล้วสบายมากที่สุด ควรเลือกรองเท้าที่มีพื้นแข็งเพื่อช่วยให้คุณสามารถฝึกการวางเท้าได้อย่างมั่นคงและไม่เมื่อยล้าจนเกินไป ซึ่งจะค่อยๆ ช่วยให้คุณพัฒนากล้ามเนื้อที่จำเป็นให้แข็งแรงขึ้น
ประเภทความโค้ง
Neutral
รองเท้าที่มีความโค้งน้อยที่สุด เป็นรองเท้าที่เน้นความสบายตลอดทั้งวัน เหมาะกับนักปีนหน้าผามือใหม่หรือแม้กระทั่งนักปีนหน้าผาที่มีประสบการณ์ที่ต้องสวมใส่รองเท้าปีนหน้าผาเป็นเวลานาน เช่นการปีนแบบมัลติพิชยาวๆ โดยทั่วไปรองเท้าที่ความโค้งระดับนี้มักจะมีพื้นรองเท้าที่หนา แข็ง ซัพพอร์ทการเคลื่อนไหวได้ดี
Moderate
รองเท้าที่มีความโค้งมากขึ้นมาอีกระดับหนึ่งโดยอาจจะเห็นได้ชัดจากส่วนปลายเท้าที่งุ้มลง เป็นรองเท้าปีนหน้าผาที่เหมาะสำหรับการปีนที่ยากขึ้นมาและใช้เทคนิคมากขึ้น เป็นรองเท้าที่เหมาะกับการปีนในทุกระดับเรียกได้ว่าเป็น All-around สำหรับการปีนหน้าผาไม่ว่าจะเป็น slab, crack climbing, มัลติพิช หรือ Overhang ความโค้งของรองเท้าช่วยทำให้เท้าอยู่ในลักษณะที่สามารถออกแรงได้มากกว่าและช่วยในการปีนเส้นทางที่ยากขึ้น อาจจะสวมใส่ไม่สบายเท่าความโค้งแบบ Neutral และปีนเส้นทางที่ใช้เทคนิคเยอะๆ ได้ไม่ดีเท่าแบบ Agressive
Aggressive
รองเท้าที่มีความโค้งมากที่สุด ช่วยให้เท้าอยู่ในลักษณะที่ช่วยเพิ่มแรงกดให้กับส่วนปลายเท้าและส้นเท้าสำหรับการปีนเส้นทางยากๆ โดยเฉพาะส่วนส้นเท้าสำหรับการ Heel hook ช่วยในการวางเท้าที่แม่นยำ หรือบนตำแหน่งเล็กๆ ในการวางเท้า และด้วยความโค้งสุดๆ นี้เอง ส่วนมากนักปีนจึงเลือกใส่ในการปีนแบบสั้นๆ เพราะอาจจะไม่สบายนักหากต้องใส่ปีนรูทที่ยาวนานตลอดวัน
ความหนาของพื้นยาง
พื้นหนา
รองเท้าที่พื้นแข็งและหนาระหว่าง 4-5.5 mm ช่วยซัพพอร์ทการวางเท้าและกดแรงบริเวณขอบรองเท้าได้เป็นอย่างดี รวมไปถึงทนทานต่อการใช้งาน แม้ว่าอาจจะรับสัมผัสได้ไม่ดีเท่ารองเท้าที่บางกว่า หากคุณเป็นนักปีนมือใหม่ ควรเลือกรองเท้าที่มีพื้นหนาเพื่อช่วยซัพพอร์ทเท้า ลดอาการเมื่อยล้า ช่วยให้คุณปีนได้นานขึ้นและยังทนทานในขณะที่่คุณค่อยๆ พัฒนาทักษะการวางเท้าต่างๆ
พื้นบาง
รองเท้าที่พื้นแข็งและหนาระหว่าง 4-5.5 mm ช่วยซัพพอร์ทการวางเท้าและกดแรงบริเวณขอบรองเท้าได้เป็นอย่างดี รวมไปถึงทนทานต่อการใช้งาน แม้ว่าอาจจะรับสัมผัสได้ไม่ดีเท่ารองเท้าที่บางกว่า หากคุณเป็นนักปีนมือใหม่ ควรเลือกรองเท้าที่มีพื้นหนาเพื่อช่วยซัพพอร์ทเท้า ลดอาการเมื่อยล้า ช่วยให้คุณปีนได้นานขึ้นและยังทนทานในขณะที่่คุณค่อยๆ พัฒนาทักษะการวางเท้าต่างๆ
เคล็ดลับในการเลือกรองเท้า
ลองให้มากที่สุด
รองเท้าที่ต่างแบรนด์ ต่างรุ่น ต่างมีรูปทรงและขนาดที่แตกต่างกันไป คุณจึงควรลองให้มากที่สุดและเลือกที่สวมใส่ได้สบายและเข้ากับรูปเท้ามากที่สุด
โฟกัสที่ปลายนิ้วเท้า
ปลายนิ้วเท้าเป็นส่วนที่คุณจะออกแรงกดมากที่สุด นิ้วโป้งของคุณอาจจะโค้งเล็กน้อยแต่ไม่มากเกินที่จะทำให้รู้สึกเจ็บจนเกินไป
ลองรองเท้าในช่วงบ่าย
เช่นเดียวกับการลองรองเท้าประเภทอื่นๆ ช่วงบ่ายเป็นช่วงเวลาที่เท้าจะขยายตัวมากที่สุด คุณจึงควรลองรองเท้าในเวลานี้
ยืดหยุ่นในการเลือกไซส์
ไม่ควรยึดติดกับตัวเลขของขนาดรองเท้า แต่เลือกไซส์ที่พอดี โดยไม่ควรมีช่องว่างระหว่างปลายเท้าหรือส้นเท้ากับตัวรองเท้า แต่จำไว้ว่ารองเท้าไม่ควรบีบแน่นคนคุณรู้สึกเจ็บปวด
และนี่ก็เป็นส่วนหนึ่งในการเลือกรองเท้าปีนผา ไม่ว่าจะเป็นมือใหม่หรือปีนมาสักระยะหนึ่งแล้ว ทั้งนี้ในแต่ละแบรนด์แต่ละรุ่นก็ยังมีการออกแบบทรงและคุณสมบัติของรองเท้าที่แตกต่างกันออกไป ปัจจัยเหล่านี้จึงเป็นตัวช่วยในเบื้องต้นที่จะช่วยให้การตัดสินใจเลือกรองเท้าทำได้ดียิ่งขึ้น เพื่อที่จะได้รองเท้าที่เหมาะสม และช่วยให้คุณสนุกไปกับการปีนผานั่นเอง
